Voor regie en spel

Historisch-Theater van Michel Meissen (Historisch Belevingstheater).

Toneeldichter Bertolt Brecht (1898-1956) is een grondlegger van het episch theater. In zijn werk staat niet de emotie centraal maar het verstand. Hj wilde zijn publiek vooral laten nadenken over menselijke en maatschappelijke verhoudingen. Hij geloofde in de communistische doctrine en streefde naar een verstandelijke keuze van zijn publiek voor die doctrine. Brecht eiste dat zijn voorstellingen koel en afstandelijk waren.

Het Historisch Belevingstheater lapt – evenals het verhalend theater van Brecht – de gebruikelijke theaterwetten aan de laars, maar wil niet in Brechtse geest indoctrineren en afstandelijk zijn naar het publiek. Het wil verhalend les geven met gebruikmaking van een krachtige theatervorm. Zorgvuldig gedoceerde informatie over één of enkele levens wordt gekoppeld aan spel dat zowel informatie als emotie over het voetlicht brengt.

Historisch Belevingstheater is leertheater dat aansprekende persoonlijkheden uit het verleden een voorstelling lang tot leven brengt, van de wieg tot het graf, met hoogte- en dieptepunten. Het beoogt dat de toeschouwer op een onvergetelijke manier kennis maakt met bijvoorbeeld de vier vrouwen die Willem van Oranje huwde, met Amalia van Solms, met de Nederlandse koningen van de 19de eeuw, de denker Desiderius Erasmus, met de rechtsfilosoof Hugo de Groot, met de dichter Constantijn Huygens die niet alleen raadgever van de Oranjes was maar ook een levenskunstenaar.

In elk toneelspel binnen dit genre komt een heel leven over het voetlicht. Stadia worden gemarkeerd. ‘Ik ben 17’ zegt de speler en de toehoorder gelooft hem. Ik ben dertig zegt hij tien minuten later en beleeft een cruciale fase in zijn leven. Het publiek leeft mee… ‘Ik ben tachtig’ zegt hij. Als vanzelf is er een subtiel verschil in zijn dictie en voordracht, … want hij verbindt zijn spel aan het algemene beeld dat hij heeft van een bejaarde man.

De acteur, de actrice onderlijnt de tekst van het script met pauzes, een stap, twee stappen, een iets andere houding… Zorgvuldige dictie en ingehouden uitbeelding van de nauwkeurig weergegeven tekst staan hem of haar ten dienste.

Het antwoord op de voorstellingen is aan het publiek. De tien in dit genre uitgebrachte toneelstukken bewezen in reeksen van uitverkochte voorstellingen de kracht en de zin van deze aanpak.

Michel Meissen, Den Haag, 4 juni 2015